Ֆինանսներ և հարկեր

Գույքահարկը հարկատեսակ է, որը տարեկան կտրվածքով վճարվում է տների, բնակարանների, հողատարածքների, շենքերի, շինությունների և տրանսպորտային միջոցների համար գույքի սեփականատերերի կողմից։ Գույքահարկն անհրաժեշտ է վճարել մինչև յուրաքանչյուր տարվա դեկտեմբերի 1-ը։

Հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերած քաղաքացիները եկամտային հարկի գումարների վերադարձման դիմումները ներկայացնում են յուրաքանչյուր 3 ամիսը մեկ անգամ՝ բացառապես էլեկտրոնային եղանակով։

Ֆիզիկական անձինք (ստորև նշված հիմքերից առնվազն մեկի առկայության դեպքում) յուրաքանչյուր տարվա կտրվածքով ստացած եկամուտների համար պետք է մինչև հաջորդ տարվա մայիսի 1-ը ներկայացնեն հայտարարագիր (2024 թվականին վերջնաժամկետը հուլիսի 22-ն է)։ Հայտարարագիրը ներկայացվում է էլեկտրոնային եղանակով։ 

Միկրոձեռնարկատիրության հարկման կարգով բիզնես գործունեություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է առցանց եղանակով դրա մասին հայտարարություն ներկայացնել հարկային մարմին։

Հայտարարությունն անհրաժեշտ է ներկայացնել բիզնեսի գրանցումից հետո 20-օրյա ժամկետում և ամեն տարի՝ մինչև փետրվարի 20-ը։ Նշված ժամկետում հայտարարություն չներկայացնելու դեպքում բիզնեսը չի կարող օգտվել միկրոձեռնարկատիրությանը տրվող արտոնություններից։ 

Միկրոձեռնարկատիրություն համարվելու դեպքում բիզնեսը ազատվում է պետական հարկերից՝ բացառությամբ՝

• ՀՀ ներմուծվող ապրանքներից առաջացած հարկերի,
• ֆիզիկական անձանց վճարվող եկամտից առաջացած եկամտային հարկի,
• գործունեությունից առաջացած ակցիզային, բնապահպանական կամ ճանապարհային հարկի։

Հավաստագրումը ՏՏ ոլորտում գործունեություն իրականացնող և մինչև 30 աշխատակից ունեցող սկսնակ առևտրային կազմակերպություններին ու անհատ ձեռնարկատերերին հարկային արտոնությունների տրամադրումն է:

Հավաստագրված առևտրային կազմակերպությունների և անհատ ձեռնակատերերի համար գործում է եկամտային հարկի 10% դրույքաչափ: Հավաստագիր ստանալու ամբողջական պայմանները սահմանված են «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի պետական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքով:

Հսկիչ դրամարկղային մեքենան ձեռք բերելուց հետո այն անհրաժեշտ է գրանցել հարկային մարմնի hաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգում, որպեսզի հնարավոր լինի ինտեգրել սարքը առևտրային ծրագրերի (ԱԾ) հետ և ապահովել տվյալների փոխանակման հնարավորությունը բիզնեսի և հարկային մարմնի միջև։     

Ավելացված արժեքի հարկով (ԱԱՀ) բիզնես գործունեություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է առցանց եղանակով դրա մասին հայտարարություն ներկայացնել հարկային մարմին։

Շրջանառության հարկով բիզնես գործունեութուն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է առցանց եղանակով դրա մասին հայտարարություն ներկայացնել հարկային մարմին։

Հայտարարությունն անհրաժեշտ է ներկայացնել բիզնեսի գրանցումից հետո 20-օրյա ժամկետում և ամեն տարի՝ մինչև փետրվարի 20-ը։ Նշված ժամկետում հայտարարություն չներկայացնելու դեպքում բիզնեսը կհամարվի Ավելացված արժեքի հարկ (ԱԱՀ) վճարող։

Առք ու վաճառքի գործունեությունից ստացվող եկամտի շրջանառության հարկի դրույքաչափը 5% է։ Շրջանառության հարկ վճարող համարվելու այլ դեպքերը, դրույքաչափերի վերաբերյալ մանրամասները ներկայացված են Հարկային օրենսգրքում (օրենսգիրքը հնարավոր է գտնել arlis.am-ում)։

Հարկ վճարողները կամ նրանց ներկայացնող անձինք պետք է հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային հարթակում գրանցվեն որպես առցանց լիազոր, որից հետո նրանք կարող են նշանակել օգտվողների (հիմնականում հաշվապահներ), որոնք էլ հարթակում իրականացնում են անհրաժեշտ գործողությունները։   

Ակցիզային դրոշմանիշերը և (կամ) դրոշմապիտակները տրամադրվում են էլեկտրոնային եղանակով ներկայացված հայտի և հայտի ներկայացման օրվա դրությամբ նախկինում ստացված ակցիզային դրոշմանիշերի և դրոշմապիտակների օգտագործման մասին հաշվետվության հիման վրա։

Դրոշմանիշերն ու դրոշմապիտակները ստանալ կարող է հայտը ներկայացրած կազմակերպության լիազորած ֆիզիկական անձը, անհատ ձեռնարկատերը կամ նրա կողմից լիազորված անձը։ 

Հարկերի վճարումը անձի հարկային պարտավորությունների կատարումն է, որոնք նա ստանձնում է որպես անհատ ձեռնարկատեր կամ իրավաբանական անձ գրանցվելու կամ որպես ֆիզիկական անձ հարկ վճարողի հաշվառման համար (ՀՎՀՀ) ստանալու պահին։

Լինելով պետության եկամուտների գլխավոր աղբյուրը՝ հարկն օգտագործվում է պետական և հասարակական կարիքների բավարարման նպատակով կամ ուղղվում է նրա գործառույթների իրականացման համար պահանջվող ծախսերի ֆինանսավորմանը:

Հայաստանում հարկային հաշվետվությունները ներկայացվում են միայն առցանց եղանակով հարկային մարմնի Հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգում, որը նախատեսված է հարկային հաշվետվությունների հանձնման գործընթացը պարզեցնելու և հարկային հաշվետվությունների լրացումն ու ստուգումն ավտոմատացնելու համար։

Համակարգը հաշվետվությունների լրաց­ման ընթացքում կատարում է անհրաժեշտ ստուգումները և ապահովում դաշտերի լրացման ու մաթեմատիկական հաշվարկների ճշտությունը։ Համակարգում հնարավոր է ժամանակավորապես պահպանել հաշվետվությունները, գրանցել կամ արխիվացնել դրանք։ 

Հայաստանում հարկային հաշվետվությունները ներկայացվում են միայն առցանց եղանակով՝ հարկային մարմնի Հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգում, որը նախատեսված է պարզեցնելու հարկային հաշվետվությունների հանձնման գործընթացը և ավտոմատացնելու հարկային հաշվետվությունների լրացումն ու ստուգումը։

Համակարգը հաշվետվությունների լրաց­ման ընթացքում կատարում է անհրաժեշտ ստուգումները՝ դաշտերի լրացումն ու մաթեմատիկական հաշվարկների ճշտությունն ապահովելու նպատակով։ 

Այստեղ օգտատերերին հասանելի են հաշվետվությունների ժամանակավոր պահպանման, դրանց գրանցման և արխիվի բաժինները։

Շրջանառության հարկով գործունեություն իրականացնողները մինչև յուրաքանչյուր հաշվետու եռամսյակին հաջորդող ամսվա 20-ը ներառյալ պետք է հարկային մարմին ներկայացնեն շրջանառության հարկի հաշվետվություն։

Հաշվետվությունը ներկայացվում է առցանց եղանակով՝ հարկային մարմնի Հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգի միջոցով։ Համակարգը թույլ է տալիս անմիջապես ներկայացնել հաշվետվությունը, ժամանակավորապես պահպանել կամ արխիվացնել այն։

Բնապահպանական հարկ և բնօգտագործման վճար վճարողները յուրաքանչյուր հաշվետու ժամանակաշրջանի համար կազմում և Կառավարության սահմանած կարգով բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմին և հարկային մարմին են ներկայացնում բնապահպանական հարկի և բնօգտագործման վճարների միասնական հարկային հաշվարկներ:

Հայաստան ապրանքներ ներմուծելու կամ Հայաստանից ապրանքներ արտահանելու համար հարկային մարմնի հաշվետությունների ներկայացման էլեկտրոնային հարթակում անհրաժեշտ է ներկայացնել ներմուծման կամ արտահանման հայտարարագրեր։

Շահութահարկով գործունեություն իրականացնողները յուրաքանչյուր հաշվետու տարվա համար մինչև այդ տարվան հաջորդող փետրվարի 1-ը ներառյալ պետք է հարկային մարմին ներկայացնեն շահութահարկի հաշվետվություն։

Հաշվետվությունը ներկայացվում է առցանց եղանակով՝ հարկային մարմնի Հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգի միջոցով։ Համակարգը թույլ է տալիս անմիջապես ներկայացնել հաշվետվությունը, ժամանակավորապես պահպանել կամ արխիվացնել այն։

Հայաստանում հարկային հաշվետվությունները ներկայացվում են միայն առցանց եղանակով՝ հարկային մարմնի Հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգում, որը նախատեսված է պարզեցնելու հարկային հաշվետվությունների հանձնման գործընթացը և ավտոմատացնելու հարկային հաշվետվությունների լրացումն ու ստուգումը։

Համակարգը հաշվետվությունների լրացման ընթացքում կատարում է անհրաժեշտ ստուգումները՝ դաշտերի լրացումն ու մաթեմատիկական հաշվարկների ճշտությունն ապահովելու նպատակով։

Այստեղ օգտատերերին հասանելի են հաշվետվությունների ժամանակավոր պահպանման, դրանց գրանցման և արխիվի բաժինները։

Օտարերկրյա քաղաքացիները ՀՀ մշտական բնակության տեղափոխվելիս ապրանքները կարող են ներմուծել արտոնյալ պայմաններով՝ առանց մաքսային վճարների։